Hòn Trống Mái là một di tích danh lam thắng cảnh nằm trong di tích lịch sử vă hoá, danh thắng núi Trường Lệ được Bộ văn hoá công nhận là danh lam thắng cảnh cấp quốc gia.
Hòn Trống Mái nằm trên núi Trường Lệ thuộc thị xã Sầm Sơn. Theo con đường lượn trên sườn núi Trường Lệ, chúng ta bắt gặp hai hòn đá nằm chênh vênh trên một phiến đá lớn từ bao đời nay, như thách thức với thời gian và sóng gió. Điều kỳ diệu là cái thế chênh vênh ấy lại vững bền, bất chấp theo thời gian, trải qua bao mưa nắng vẫn đứng sừng sững, lồng lộng giữa trời xanh. Hòn Trống Mái chính là sự xếp đặt từ ba khối đá thiên nhiên đã có từ bao đời nay. Một hòn có đầu nhọn nằm chồng lên trên trông giống hình dáng con gà trống; hòn đối diện nhỏ hơn, có dáng tựa con gà mái. Các khối đá có hình dáng đẹp thơ mộng được gắn với truyền thuyết về một mối tình chung thủy, khát khao hạnh phúc.
Huyền thoại Trống Mái là cả một thiên tình bi thương được truyền từ đời này qua đời khác. Chuyện kể rằng, ở vùng Sầm Thôn, có chàng trai tên Ngư Phủ, khỏe mạnh lại chăm chỉ. Vào một buổi chiều, khi thuyền đã cập bến, trời bỗng nổi cơn giông dữ dội, giữa không trung, một cánh cò trắng sức cùng lực kiệt lao xuống vũng Tiên. Thấy vậy, chàng Ngư Phủ mang cò về chăm sóc, từ đó cò ở lại với chàng luôn.
Như bao ngày, chàng Ngư Phủ ra biển quăng chài; một mình có ở nhà, cò rất vui sướng bởi hôm nay là hết hạn đội lốt cò và được trở về tiên giới. Cò trở thành một người con gái nhan sắc tuyệt trần nhưng nàng không trở lại thiên đình làm tiên nữ mà nguyện ở lại trần gian. Ngư Phủ trở về, ngạc nhiên khi thấy nhà cửa gọn gàng, cơm canh đã ở trên mâm mà vắng bóng cò như mọi khi. Chàng buồn rầu, bỗng từ trong liếp nàng bước ra e lệ cúi chào…, cuộc thiên duyên giữa chàng Ngư Phủ và một tiên nữ đã trở thành hiện thực. Chốn thiên đình, hết hạn phải làm kiếp cò mà vẫn chưa thấy con gái trở về, hay tin nàng kết hôn với người hạ giới, Ngọc Hoàng nổi trận lôi đình sai người xuống trừng phạt.
Ngư Phủ hết lời khuyên nàng trở về trời, nhưng nàng một mực ở lại cùng chàng. Nàng dùng phép, biến cả hai thành đôi chim, khi sứ giả bước vào định bắt, thì đôi chim non kia biến thành đá đứng trơ trơ, để từ nay được mãi ở bên nhau. Phiến đá đó, người dân gọi là hòn Trống Mái.
Sự tích Hòn Trống Mái Sầm Sơn là lời nhắn gửi khéo léo của người xưa đến thế hệ mai sau về sự thủy chung son sắt trong tình yêu.